Dlaczego nie trenujemy optymalnie?

Przepis na wymarzoną sylwetkę oraz ogromną siłę nie jest bardzo skomplikowany. Wystarczy trenować i odżywiać się odpowiednio, poświęcać określoną ilość zasobów oraz być konsekwentnym w swoich działaniach. Efekty nie pojawiają się oczywiście z dnia na dzień i w treningu siłowym należy zakładać cele na długi okres. Patrząc jednak na osoby trenujące na siłowniach bardzo łatwo można zauważyć, że większość nie podejmuje decyzji związanych z realizacją założonych celów racjonalnie.

Wiele osób przez lata wygląda tak samo, podnosi takie same ciężary. To dlaczego tak się dzieje możemy tłumaczyć za pomocą ekonomii behawioralnej (o wykorzystywaniu ekonomicznych zasad w innych dziedzinach życia pisali już w swoich pracach naukowcy tacy jak Isaac Ehrlich czy Gary Stanley Becker). Nauka ta zajmuje się badaniem wpływu czynników pozaekonomicznych w podejmowanych przez nas decyzjach. My, jako ludzie, kierujemy się bowiem w życiu nie tylko rachunkiem zysków i strat ale również emocjami oraz przekonaniami. Jest to spowodowane wszystkimi doświadczeniami, które spotykają nas od najmłodszych lat, które z kolei przekładają się później na określony sposób myślenia, czyli posiadane przekonania, wyznawane wartości oraz takie, a nie inne reakcje w danych sytuacjach.[1] Bierzemy pod uwagę różne opcje, do pewnego stopnia analizujemy, często nieświadomie, nasze ograniczenia oraz preferencje i na ich podstawie podejmujemy określone decyzje. Jednocześnie jednak mają na nas wpływ czynniki, które powodują, że decyzje te są do pewnego stopnia irracjonalne.[2] Podamy kilka najczęstszych (jednych z wielu), w naszej opinii, przykładów związanych z treningiem siłowym:

• pierwszym jest brak doskonałej informacji. Nie jesteśmy w stanie dowiedzieć się wszystkiego o treningu siłowym i diecie. Wynika to z ograniczonego czasu, trudności z odróżnianiem wartościowych treści od tych gorszych, braku chęci do zgłębiania wiedzy, lub innych utrudnień jak np. brak znajomości języka, w którym jest napisane dane źródło.
• kolejnym powodem, dla których nasz trening nie jest optymalny to przekonania. Zdarza się bowiem, że wierzymy w rzeczy, które nie są w żaden sposób potwierdzone. Może to być wiara w określone ćwiczenie, dany plan treningowy, niepotrzebne jego komplikowanie, pewne urozmaicenie lub zalecenia czy sposób trenowania znanych osób. Ludzie chcą trenować jak ich wzory. Często jednak jesteśmy na innym poziomie zaawansowania, mamy inne cele treningowe, a to oznacza, że zupełnie inny rodzaj treningu będzie dla nas lepszy. Jednocześnie nie wszystko, co mówią autorytety ma zawsze odzwierciedlenie w rzeczywistości.
• ostanim przykładem jest ludzka emocjonalność i łatwość do rozpraszania. Oczekujemy od treningu siłowego określonych efektów. Jeśli pojawiają się one zbyt wolno, emocje mogą wziąć górę nad rozsądkiem i bywa, że ludzie przestają trenować, przynajmniej na pewien czas. Zdarza się również, że chwilowo inna potrzeba ma większy priorytet i decydujemy się np. na odpoczynek lub spotkanie ze znajomymi w czasie, kiedy mieliśmy zaplanowany trening.

Nie żyjemy w idealnym świecie i nie zachowujemy się według określonych modeli, nie można więc przypisywać nam doskonałej racjonalności. Właściwie nigdy nie jesteśmy w stanie podejmować w pełni optymalnych decyzji, pomimo tego, że jesteśmy z natury istotami maksymalizującymi (dążymy do jak największego zaspokajania jak największej ilości potrzeb). Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to, w jaki sposób usprawnić naszą racjonalność. Musimy mieć świadomość, że są rzeczy, które pogarszają nasze efekty związane z treningiem oraz dietą i starać się ich wystrzegać.

[1] A. Samson, An Introduction to Behavioral Economics, 2014 [dostęp 17.04.2018], <https://www.behavioraleconomics.com/introduction-behavioral-economics/>.

[2] Investopedia.com, Behavioral Economics, [dostęp 11.06.2018], <https://www.investopedia.com/terms/b/behavioraleconomics.asp>.